Jean Baptiste Say

Του Χρήστου Λουκά / Μαθητή Λυκείου στο ΓΕΛ Μαγούλας

Ο Jean Baptiste Say γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου του 1767 στη Λυών της Γαλλίας, σε μια εμπορική οικογένεια. Σε νεαρή ηλικία στάλθηκε μαζί με τον αδελφό του Horace στο Λονδίνο για να μάθει τις λειτουργίες του σύγχρονου εμπορίου και να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση. Στο ταξίδι του διάβασε κατά τύχη τον Πλούτο τον Εθνών του Adam Smith σε ηλικία 21 ετών και το βιβλίο αυτό ξύπνησε το ενδιαφέρον του νεαρού Γάλλου, ωθώντας τον να στραφεί στα προβλήματα της οικονομικής επιστήμης. Έζησε κατά την περίοδο σημαντικών ιστορικών γεγονότων όπως την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους πολέμους. Ήταν μάλιστα μέλος ενός σημαντικού κυβερνητικού οικονομικού ινστιτούτο υπό τον Ναπολέοντα. Ζώντας σε κλίμα αβεβαιότητας αναγκάστηκε να ασκήσει πολλά επαγγέλματα - επιχειρηματίας, δημοσιογράφος, στρατιωτικός και μόνο προς το τέλος καθηγητής οικονομικών (όπου φαίνεται να ήταν κάκιστος ομιλητής καθώς διάβαζε από τις σημειώσεις του σε όλες τις παραδόσεις).

Το πιο γνωστό βιβλίο του είναι η Πραγματεία για την Πολιτική Οικονομία (Traité d'économie politique). Ο Say έχτισε πάνω στις ιδέες του Adam Smith, τις οποίες διέδωσε όσο κανείς άλλος στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, συνείσφερε στη θεωρία της αξίας παρεκκλίνοντας από τον Smith και ώντας από τους πρώτους που διατύπωσε την πεποίθηση ότι η αξία ενος αγαθού εξαρτάται κυρίως από τη χρησιμότητα για τον καταναλωτή (utility) και όχι τόσο από το κόστος εργασίας του. Η πιο γνωστή και αμφιλεγόμενη ιδέα του όμως ήταν ο Νόμος του Say (ή Νόμος των Αγορών) με τον οποίο θα επιδιώξουμε να ασχοληθούμε στο εν λόγω άρθρο.

Τι είναι ο νόμος του Say.

Ας προσπαθήσουμε να τον εξηγήσουμε με ένα παράδειγμα, ώστε να είναι εξαρχής αντιληπτός. Ας σκεφτούμε ότι θέλουμε να αγοράσουμε ένα προϊόν λ.χ. μια τηλεόραση, το οποίο όμως για να το αγοράσουμε χρειαζόμαστε προφανώς χρήματα. Ναι αλλά τι είναι στην ουσία τα χρήματα που λαμβάνουμε, δεν είναι η ανταμοιβή μας για μια εργασία που πραγματοποιήθηκε, για ένα προϊόν που παράξαμε στο παρελθόν; Βεβαίως και είναι. Άρα στην ουσία δεν αγοράζουμε αγαθά με χρήματα αλλά με άλλα εμπορεύματα που παράχθηκαν από εμάς στο παρελθόν. Τα χρήματα έχουν μόνο ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Νόμος του Say στην πραγματικότητα γενικεύει την παραπάνω μικροοικονομική παρατήρηση ως μια αλήθεια που ισχύει για ολόκληρη την οικονομία. Τα αγαθά που παράγονται είναι ισόποσα , ποτέ περισσότερα ή λιγότερα, από εκείνα που μπορεί να καταναλώσει η οικονομία.

Λίγες θεωρίες στην π